Rektifiye kelimesini; bir aracı çok uzun süreler kullandınız ve motorda sorunlar başladı veya aldığınız ikinci el aracın motoru sorunlu çıktı yada aracınızın triger kayışı koptuğu durumlarda, sanayiye gittiğinizde bolca duyabilirsiniz. Her ne kadar bazen oldukça can sıkıcı ve masraflı olabilen bu işe bulaşmış bir kişi uygulamayı oldukça iyi biliyor olsa da biz de Rektifiye işlemini merak edenlere belli bir çerçevede bu işlemin ne olduğunu anlatalım istedik.
Motor Açmak ve Rodaj nedir? Gerekli midir?
Rektifiye ne demektir?
Fransızca “Rectifier” kelimesinden Türkçe’ye “Rektifiye” olarak geçmiş olan bu kelimenin karşılığı ise “Düzeltme” anlamına gelmektedir. İngilizce diline de aynen dilimizde olduğu gibi Fransızca’dan geçen kelime “Rectify” olarak kullanılır ve onun da karşılığı “to correct” yani yanlış olan bir şeyi düzeltme anlamında kullanılmaktadır. Kısacası bu terim sadece motor için değil birçok farklı şey için kullanılabilir. Diğer taraftan özellikle rektifiye ile beraber bir de “Revizyon” kelimesi kullanılmaktadır. Revizyon da Fransızca “Revision” kelimesinden dilimize geçmekle beraber “yeniden gözden geçirip düzeltme” olarak kullanılmaktadır. Kısacası Rektifiye ve Revizyon kelimeleri hemen hemen aynı anlama gelmektedir ve her ikisi de kullanılabilir.Çap ve Strok nedir? Güce ve torka etkisi nasıldır
Her şeyden önce rektifiye işinde ucuza kaçmamak ve işinin ehli tamirhaneler ile çalışmak gerekir. Derli toplu ve organize çalışan yerleri tercih etmek rektifiyenin başarılı olması de daha sonra sorun çıkmaması açısından oldukça önemlidir ve tahmininizden daha fazla masraf çıkabileceğine hazırlıklı olmanızda da fayda vardır.
İşlem sırasında yaygın bir şekilde kullanılan yağ, bağlantı kimyasalı ve temizleyici (WD40) gibi sarf malzemelerini en kalitelisinden seçmeye gayret gösterin. Rektifiye işleminin maliyeti içerisinde çok küçük bir miktara mal olan bu malzemeler hem işlem sırasında hem de sonrasında rektifiyenin başarısı açısından önemlidir. Ayrıca motor yağı ve motorda bulunan çeşitli kayışların da yenileri ile değiştirilmesinde fayda vardır.
Solda en kaliteli sabitleme markası Loctite, ortada en kaliteli pas giderici ve temizleyici markası WD-40
Motor bloğu, silindir kapağı ve manifoldların birbirlerine temas eden yüzeyleri çok iyi bir şekilde temizlenmelidir. Eskiden kalma conta parçası kalmamalı ve parçaların birleşeceği yüzeyler düz bir yapıya sahip olmalıdır ve hassas bir şekilde freze ile silinmelidir. Aksi takdirde motorda kompresyon kaçakları meydana gelebilir ve motorun tekrar açılması ve bazı işlemlerin tekrar edilmesi gerekebilir.
Silim öncesi ve sonrasında silindir kapağının oturduğu motor bloğu üst yüzeyi
Aynen motor bloğuna monte edilen diğer parçalarda olduğu gibi supaplar ve supap yuvaları da temizlenerek silinmelidir. Aksi takdirde supablar yuvalarına düzgün şekilde oturmaz ve kapatması gereken yeri tam olarak kapatamaz. Bunun sonucu olarak da hem kompresyon kaçağı meydana gelir hem de hava girmesi gerekenden daha önce silindirler içerisine sızabilir. Ayrıca eğilmiş, çatlamış veya aşırı aşınmış supablar yerine yenilerinin kullanılması gereklidir.
Solda eski supaplar ortada yeni supablar sağda supap yuvaları
Contanın yerleştirilmesi;
Motor bloğu, silindir kapağı, manifoldlar ve çeşitli parçaları birbirine monte ederken kullanılan her türlü contanın kaliteli olması ve hassas bir şekilde yerleştirilmesi büyük öneme sahiptir. Bu contalar yüksek basınç, yüksek sıcaklık ve titreşime maruz kaldıkları için sağlıklı çalışma için oldukça önemlidir. Bu nedenle de ucuza kaçılması çok yanlıştır. Contada meydana gelebilecek bir sorun motorun tekrar açılmasına ve hatta bir başka parçanın arızalanmasına neden olabilir. Rektifiye işlemi ne kadar iyi yapılırsa yapılsın contalarda ileriye dönük sorun çıkması durumunda yapılan işlemlerin tekrar gerekebilir.
Motorda kullanılan çeşitli contalar
Kullanılacak ölçü aletleri ve parça toleransları çok önemlidir. Silindirlerde çizik oluşmuşsa kullanılacak piston ve segmanların ölçüleri dikkate alınarak honlama yani çizik giderme işlemi yapılmalıdır. Silindir, piston kafası ve segman gibi birbirlerine sürekli yüksek hızda temas eden parçaların birbirine tamamen uyumlu olması gerekir ve sağlıklı bir çalışma için olmazsa olmazdır.
Solda çizilmiş silindirler, ortada honlama sağda tolerans kontrol
Üzerinde çizik oluşmuş veya aşınmış burç ve rulman gibi yatak parçaları kesinlikle kullanılmamalı ve herhangi bir işleme tabi tutulmadan yenisi ile değiştirilmelidir. Özellikle yataklarda gereğinden fazla çizik oluşması sürtünmenin artmasına ve üzerinde krank mili ile eksantrik mili gibi parçaların aşınmasına neden olabilir.
Krank mili yatakları
Soğutma sıvısının sirküle olduğu motor bloğunu içerisindeki soğutucu ceketleri paslı ve korozyondan dolayı daralmış olmamalıdır. Böyle bir durumda, çok yüksek sıcaklıklara çıkan motor silindirileri ısıyı soğutma sıvısına düzgün bir şekilde iletemez. Isısını düzgün bir şekilde iletilememesi sonucunda ise hararet gerçekleşir. Sağlıklı bir motor için düzgün soğutma şarttır ve motor açılmışken mutlaka paslı soğutma sıvısı ceketleri temizlenmelidir. Motor tamamen yenilenip bu kanallarda sorun olmasına rağmen işlem yapılmazsa da motor hararet yapar ve rektifiye işlemi belli safhalarda tekrar gerekebilir.
Aşağıdaki 2 farklı videoda 4 silindirli bir motorun tamamen sökülüp, parçalarının elden geçirildikten sonra nasıl tekrar monte edilişini görebilirsiniz.
Kaynak :
https://www.sekizsilindir.com/
